Аскеттік

Аскеттік, аскетизм (гр. asketеs-жаттығу, басқарыламын)- моральдік, діни, әлеуметтік мұраттарға (идеалдарға) жету үшін саналы түрде табиғи қызықтардан, өмір игіліктері мен ләззаттықтан бас тартып, өткінші дүние құндылықтарын тәркі ету. Аскеттік (аскетизм) "тағы" табиғаттың жағдайлары адамнан күшті болған ертедегі қоғамда да бар болды: адамдар денесі өте төзімді, өздері қолайсыздықтарды жеңе алулары керек болды. Ондай қасиеттерді тәрбиелеуге арналған әртүрлі ритуалдар мен діни жоралар пайдаланылды.

Өркениеттің дамуына байланысты аскетизм басқа мәнге, мағынаға ие болды. Ол туралы арнайы философиялық және діни ілімдер пайда бола бастады. Көптеген діни (буддизм, индуизм, иудаизм, христиан, ислам) және философиялық (пифагоршылар, стоиктер, киниктер, неоплатоншылар) жүйелердің жалпы принципіне айналды.

Үстем таптардың шектен асқан тұтынушылығына қарсылық (протест) ретінде шаруалар мен пролетарлық қозғалыстардың идеологтары аскеттікті уағыздады. Оның (аскеттіктің) элементтері қажеттіліктерді қажет минимумға жеткізу керек деп уағыздайтын теңдестіру коммунизмінің теорияларында бар. Құлықтылық, дүниетанымдық принцип ретінде аскетизм гедонизм мен эпикуреизмге қарсы тұрады.